Airbnb ve günlük kiralama şehirlerde olumlu/olumsuz etkileri

Airbnb yasası aslında sadece İstanbul, İzmir, Ankara gibi büyükşehirlerde günübirlik kiralama yapanları ilgilendirmiyor. Turizm lokomotifimiz olan Antalya, Muğla gibi sahil illerimizde yer alan binlerce villa, bungalov ve tinyhouse konaklama yerlerini de çok yakından ilgilendiriyor. Airbnb ile ilgili özel yönetmelikle düzenleme yapan sadece biz değiliz. Bu konuda Newyork, İtalya, Vatikan gibi şehirlerde özel önlemler alıyor. Bazı şehirlerde 100 günden fazla kiralamaya izin verilmeyebiliyor. Hatta Newyork’ta Airbnb ile ilgili sert tedbirler alınmış durumda.

Ussal Şahbaz’ın yazısında değindiği

“Airbnb’nin şehirler üzerindeki kolektif etkisi ise tartışmalı. 2010’ların başında İstanbul Batılı turistlerin gözdesiyken Beyoğlu hızla Airbnb’leşti. Bizim millet, evine yabancı sokmayı sevmediği için sadece Airbnb’ye çalışan evler yayıldı. Mahalle sakinleri yükselen kiraları ödeyemeyince, mahalleyi terk etmek zorunda kaldı. Sonra turistler İstanbul’dan çekilince mahalleler hayalete döndü. Şimdi bu boşlukları göçmenler dolduruyor.” Son üç yılda o boşlukları dolduran göçmenlerin sayısı iyice arttı.

Ussal Şahbaz

gibi Airbnb, Booking gibi yapılar şehirlerin dokusunu ve sosyal yapısını bozmadan sisteme entegre edilebilmeli. Bu konuda IPA İstanbul’un raporları dikkat çekiyor. Raporda;

Kullanıcı sayısı son iki yılda yüzde 70 arttı

• İstanbul’da 2021 yılında 22.695 olan Airbnb kaydı sayısı, iki yılda yüzde 70 artarak 2023 sonunda 37.992’ye yükseldi.
• Airbnb’nin en çok kullanıldığı ilçe toplam ilanların %23’ünü barındıran Beyoğlu oldu, onu Şişli (%14,6), Fatih (%10,2), Kadıköy (%9,7), Beşiktaş (%6) ve Esenyurt (%4,3) izledi.
• İstanbul genelindeki kayıtların %70,5’ini tüm evin/dairenin kiralandığı konaklama türü oluşturuyor. Kayıtların %27,7’sini oluşturan ve ev sahibinin kendi evinde misafirlere kiraladığı özel odaları ifade eden özel oda türü Beyoğlu, Kadıköy, Şişli ve Fatih gibi ilçelerde öne çıkıyor.

Kısa süreli kiralamalar sektöre dönüşüyor

• Airbnb yalnızca ev sahiplerinin ek gelir elde etmek amacıyla kullandığı bir hizmet olmaktan çıktı. Uygulama, birden fazla ev kiralayıp ve/veya satın alarak bu evleri Airbnb’de listeleyen bireysel ya da kurumsal Airbnb işletmecilerinin de dâhil olduğu bir sektöre dönüştü.
• 2023 sonu itibarıyla 10’dan fazla kaydı olan ev sahipleri (393 hesap), toplam ev sahibi sayısının sadece yüzde 2,1’ini oluştururken kayıtların yüzde 22’sine sahip (8.353 ilan). Sadece 1 kayda sahip kullanıcılar ise bütün kullanıcıların yüzde 72’sine denk düşerken toplam kayıtların yalnızca yüzde 35’ini (13.348 ilan) oluşturuyor.

• Rapora göre, Aralık 2023’te İstanbul’da toplam 37.992 adet Airbnb kaydı bulunuyor. Diğer bazı küresel metropellerdeki rakamlar ise şöyle:
  • Paris’te 67.942, New York’ta 39.160, Barselona’da 18.086 ve 
    Amsterdam’da 8.376 Airbnb kaydı var.

Benzer raporlar Ankara, İzmir gibi büyükşehirlerde de mevcut. Apartman, daire, site ve konutlarda gelişi güzel herkesin denetlemeden uzak Airbnb veya günlük kiralık yapması en başta güvenlik, konut ve kira krizlerine sebep oluyor. Kira artışı ve konut krizi her şehirde yerel kimliğin yok olması göçlerle şehirlerin kimliğinin değişmesi gibi daha tehlikeli sorunlara yol açıyor. Bu nedenle turizm bölgeleri ile büyük şehirleri birbirinden bağımsız şehir hayatını etkilemeyecek şekilde düzenlenmesi gerekiyor. IPA İstanbul’un detaylı Airbnb raporunu aşağıdan veya buradan inceleyebilirsiniz.