Finlandiya’nın eğitimde başarısının sırları
Bir ülke düşünün ki 1960’larda gayri safi millli hasıla düşük, ekonomik ve teknolojik olarak geri kalmış, eğitimde dünya genelinde en son sıralarda yer alıyor. Sonra aynı ülke yani Finlandiya eğitim sistemini sil baştan değiştiriyor ve 30 yıl sonra 1990’ların sonunda meyvelerini alıyor. 2000’lerden bu yana dünyada eğitimde en başarılı 3 ülkeden biri. Kişi başına milli gelirin en yüksek olduğu ülkelerden biri haline geldi. Peki başarının sırrı nedir? Türkiye için Finlandiya eğitim sistemi örnek alınabilir mi? sorularının cevaplarını arayacağız.
Öğrenciler kendi sınıflarını kendileri temizliyor. Çöplerini döküyorlar. Öğrenciler okula yürüyerek gidip geliyorlar. Okula girişte elbiselerini askılara asmakta, ayakkabılarını çıkarıp çoraplarıyla veya terlikleriyle sınıflara girmektedirler. Sınıflarda eğitim-öğretim araç gereçlerinin dışında öğrencilerin ellerini yıkama ve lavabo alışkanlıkları kazanmaları için temiz wc-lavobolar mevcut. Findandiya eğitim sisteminde ev ödevi yok. Ödev verilmiyor. Her çocuğa bir birey olarak değer veriliyor. Çocuklardan biri yeterince iyi öğrenemiyorsa öğretmenleri bunu hemen fark ediyor ek ders veriyor. Küçük öğrenme grupları ile konuyu tekrar ediyor. Arkadaşlarına anlatarak öğretmeye çalışıyor. Yıl boyunca 1 kez sınav oluyorlar. Ülke genelinde ulusal sınav dışında sınav olmuyorlar.
Bizde öğrenciler yarış atı gibi sürekli sınavlara giriyor. Ağır ödevler yüzünden yeteneklerini geliştirmeye vakit kalmıyor. Oyun ve kişisel karakterini geliştiren aktivitelere yeterince yer verilmiyor. Ebeveynleri tarafından sürekli mukayese edildikleri için psikolojik ve ruhsal sıkıntılar yaşıyorlar.
Öğretmenler için de belli bir giyinme biçimi olmayıp tamamen serbesttir. Öğretmenin öğrenciye karşı fiziksel ceza uygulaması hatta bağırması Fin eğitim sisteminde rastlanılmayan sıra dışı bir olaydır. Hatta sınıfların sessiz olması, öğrencilerin parmak kaldırmayıp sınıfta sessizce oturması hoş karşılanmıyor. Öğrencilerin farklı yeteneklerini ortaya koymalarını sağlamak amacıyla müzik, resim, beden eğitimi derslerinin yanında okulda özel olarak ayrılmış atölyelerde ağaç ve materyal işleme dersleri verilmektedir.
Zorunlu temel eğitim süresince (1-9. Sınıflar) tüm öğrenciler eğitim, sağlık, günlük sıcak yemek, bilgisayar ve yazıcı kullanımı, kitap, defter, kalem, okul gezilerinden ücretsiz olarak faydalanmaktadırlar. Öğlen saatinde öğretmenler okulun zemin katında bulunan yemekhanede öğrencileriyle beraber yemek yemektedirler.
Türkiye’de eğitim sistemini Finlandiya gibi geliştirmek için yapılması gerekenler
Öncelikle ülkemizde herkese bulunduğu yerde ister şehir merkezi veya ister kırsal olsun eşit koşullarda öğrenme fırsatının tanınması gerekmektedir. Bunun için gerekli finansman ancak bütçeden eğitime ayrılan payın en az OECD ortalaması seviyesine yükseltilmesiyle elde edilebilir. Ayrıca Türkiye’de temel eğitim seviyesinde okul türü ve program çeşitliliğinin en aza indirilmesi tüm öğrencilerin Finlandiya’da olduğu gibi belli bir standartta eğitim almasının önünü açacak ve bu şekilde farklı programlarda öğrenim gören öğrenciler arasındaki başarı farkı en aza indirgenmiş olacaktır.
Ülkemizde aynı yaş grubundaki öğrenciler İlköğretim, Genel lise, Anadolu Lisesi, Yabancı Dil Ağarlıklı Lise, Fen Lisesi, Meslek Lisesi, Anadolu Meslek Lisesi ve Çok Programlı Lise gibi bir çok farklı okul türü ve programına devam etmekte ve bunların başarı seviyeleri arasında çok büyük farklar ortaya çıkarken Finlandiya’da OECD ve PISA’da belirlenen beceri seviyeleri arasında en yüksek ile en düşük başarı gösteren Finli öğrenciler arasındaki fark oldukça küçüktür.
Eğitim sisteminde yaşanan tüm bu yenilikler 1960’larda eğitimden, ekonomiye geri kalmış bir ülkenin bugünlere nasıl geldiği hakkında fikirler veriyor.