İmamı Birgivî’den nasihatler
İslâm coğrafyasında yetişen büyük âlimlerden biridir. Osmanlı Devleti döneminde Kanuni Sultan Süleyman zamanında yaşamıştır. Adı Muhammed babasının adı Ali’dir. Künyesi Takî ud-Dîn Muhammed İbni Ali’dir.
İmâm-ı Birgivî’nin “Vasıyyetname” adlı eserinden bir bölüm şöyledir:
“Kardeşlerime, evlâdıma ve âhıret yolcularına vasıyyetimdir ki, Allahü teâlânın emrettiği şeyleri yapınız. Kazaya kalmış namazlarınızı kılınız, kalmış zekâtlarınızı veriniz. Oruçlarınızı tutunuz. Üzerinize farz oluyorsa hac yapınız. Her müslümanın öğrenmesi farz-ı ayn olan ilmihâl bilgilerini öğreniniz. Âlimlerin sohbetine devam ediniz. Güvenilir ve sağlam âlimlerin fetvâsıyla amel ediniz. Herkesin fetvâsıyla amel etmemelidir. Tegannî dinlememelidir.(Kur’an okurken harfleri bozarak okumamalı ve böyle okuyanları dinlememeli)
Allahü teâlânın ismi anıldığı zaman (Teâlâ ve Tebâreke) veya (Azze ve Celle), (Sübhânallah) (Cellecelâlüh) diyerek ta’zim ediniz. Resûlullahın ve diğer Peygamberlerin isimleri anıldığı zaman salevât getirmelidir. Yazarken de bunları açık yazmalıdır. Diğer âlimler ve meşâyıh anıldığı zaman, (rahmetullahi aleyh) demelidir.Hocasına da hürmet göstermelidir. Yol göstermek hâriç, hocanın önünden yürümemelidir. Ondan önce söze başlamamalı ve yanında çok konuşmamalıdır. Hizmetini severek yapmalıdır. Her yerde hocanın rızâsını gözetmelidir. İ’tirâz etmemeli, öfkelense veya bağırsa nasihat bilmeli, incinmemelidir. Hocasının yakınlarına da hürmet göstermelidir. Akrabayı ziyâret etmeli, sıla-i rahmi (akraba ziyâretini) terk etmemelidir.
İmamı Birgivi Sözleri
Anne ve babanın da haklarını gözetmeli, onlara karşı yüksek sesle konuşmamalı ve kızgın bakmamalı, öfkelenmesine ve bağırmasına sabretmelidir. Karşılık vermemelidir. Anne ve babasını inciten, onun rızasını kazanamayan evlat, Allah’ın rızasını kazanamaz. İki yakası bir araya gelmez. Allah’ın rızası, anne babanın rızasına bağlıdır.
Komşuların haklarını da gözetmeli, kokulu bir yemek pişirince, bir miktarını komşulara vermelidir. Mümkün olduğu kadar komşuların ihtiyâcını görmeli ve zarara uğrarlarsa yardım etmeli ve iyilik gelirse sevinmelidir. Diğer din kardeşlerini de sevmelidir. Kusurlarını mümkün mertebe affetmelidir. Müdâhene etmemeli, dünyalık ele geçirmek için dîni vermemeli.
Çok gülmekten, fâidesiz konuşmaktan sakınmalıdır.
Alışverişte dînin emirlerine uymalı ve cemâate devam etmelidir. Bid’atlerden sakınmalı. Misvak kullanmaya devam etmeli. Duâya, Allahü teâlâya hamd ve sena ile ve Resûlüne salât ve selâm ile başlamalıdır. Duâ ederken bütün mü’minlere duâ etmeli, anneyi, babayı ve iyilik gördüğü kimseleri de duâlarında anmalıdır. Yalvararak ve gizli duâ etmelidir. Yalnız iken Allahü teâlâya yalvararak duâ etmeli. Acizliğini ve günahlarını düşünerek ağlamalıdır. Allahü teâlâdan istikâmet af, afiyet, rızâsını ve muvaffakıyyet istemelidir. Îmânın gitmesinden korkup, dâima hüsn-i hâtime (son nefeste îmân ile gitmeyi) istemeli, İslâm ni’metine her zaman şükretmelidir.
[Çoluk-çocuğuna ilmihâlini (lâzım olan din bilgilerini) öğretip, İslâmiyete uymayan şeylerden korumalı ve sakındırmalıdır. Çocukları yedi yaşında namaza başlatmalı, on yaşına girdiklerinde namaz kılmazlarsa ısrarla namaz kılmalarını takip etmelidir. Dâima tevbe ve istiğfar etmelidir.
İmamı Birgivî Hazretleri’nin Eserleri; İmamı Birgivi hz. birçok eser neşretmiştir. Eserleri Osmanlı Medreselerinde uzun yıllar ders kitabı olarak okutulmuştur. Özellikle Arapça öğrenebilmek için temel oluşturan “Emsile, Avamil, İzhar” gibi eserleri farklı dillere tercüme edilmiştir.
İmamı Birgivi Eserleri
* Vasiyetnâme-i Birgivi
* Tarikat-ı Muhammediyye
* Tefsir-i Sure-i Bakara
* Ravzatü’l-Cennat
* Risaletün fi beyâni Müsümi’l-mesahifi’l-osmaniyye
* Şerh-i hadis-i erbain
* Cilâü’l-Kulub
* Ma’delü’s-Salât
* İkazü’n-Nâimin
* Metnün ve şerhün mine’l-ferâiz
* Şerhu’l-maksudü’l-müsemma bi’im’ani’l-enzar
* İnkâzü’l-halikin
* Avamil
* Ahvalü etfâlü’l-müslimin
* Zehrü’l-Müteehhilin
* İzhar
* Nuru’l-İhya
* Ed-dürrü’l-yetim
* Hâşiye-i Hidaye
* İmtihanü’l-ezkiyâi şerhü’l-lüb mine’n-nahv
* Kifayetü’l-mübteda fi’s-sarf
* Risaletün fi usuli’l-hadis
* Ta’likatün alâ sadri’ş-şeria
* Emâli tarzında fünün-i âliyeden bahis risale
* Seyf-i sarim
* Risaletün mine’l-âdâb
* Emsile-i Fazliye
