Çay bizim için neler ifade eder?

Belki çayı biz bulmadık. Ancak çayı çay yapan anlamların birçoğunu biz yükledik. Çinliler 5000 yıl önce bilerek veya bilmeyerek keşfettikleri çayın tüm dünyaya yayılacağını tahmin etmişlersede bizimle bu kadar özdeşleşeceğini tahmin etmemişlerdir.

Çay diğer milletlerden farklı olarak bizim için çok önemli bir yere sahiptir. Kültürümüze, örf, âdet ve geleneklerimize işlemiştir, hayatımızın her yerinde çay görmek mümkündür. “Çay demlemek, çay içmek, çayhâne, çayevi” şeklinde deyimlerimize girmiştir.

Çay bizim için nedir?

Çay yorgunluğu almak, dinlenmektir.

“Çay içmeden dinlenemem, akşama kadar çay içmedim başıma ağrılar girdi, çaysıztan bitkin düştüm” kelimelerini gün içinde duyarsınız. Çay bizi dinlendirir, yorgunluğumuzu alır.

Çay, sabırdır, beklemektir. Beklemeyi, sabretmeyi öğretir.

Çay düşünmek, tefekkür etmektir. En çok dalıp gittiğimiz kendimizi, vicdanımızı muhasebeye çektiğimiz zamanlar çay içtiğimiz vakitlerdir.

Çay berekettir, 3 kaşık çaydan onlarca bardak, saatlerce muhabbet çıkar.

Çay davettir, misafirdir. “Çayı demledim gelsene” “Akşama çaya bize gelin” “Gel bir çay içelim” sözlerinin sebebidir.

Çay edebiyattır, sanattır, tarihtir, insandır. Şiirin dizesi, romanın bir bölümü, muhabbettin en koyu yeridir.

Çayın da bir derdi var dedi adam! Ateşler içinde yandığına, unutulduğunda soğuduğuna, beklediğinde acıdığına göre… var var çayın da bir derdi var.

Bir Çay Hikayesi

Çayın alt demliği kaynanadır. Sürekli kaynar durur. Hatta dikkat edilmezse taşabilir.

Üst demlik gelindir alt demlik kaynadıkça onunda harareti artar ama zamanlada olgunlaşır ve demlenir.

Gelinin kocası bardaktır her iki çaydanlıktanda yeterince nasibini alır. Biraz kaynana doldurur onu biraz da gelin, bu nedenlede denge unsurudur. Açık ya da demli çayın hoşa gitmemeside bundandır.

Çocuklar çayın şekeridir, tat verir. Çok şeker, çayın lezzetini bozar. Şekersiz çaya alışanlara ise bir tanesi bile fazla gelir.

Görümce ise çay kaşığıdır. Arada bir gelir karıştırıp gider. Kayınpedere gelince o da çay tabağıdır. Çayın demine suyuna karışmaz. Bir kenarda lök gibi oturur. Sadece dökülenleri toplar ve çevreye zarar vermesini engeller. Ancak arasıra boşaltılması gerekir. Yoksa taşıp herşeyi berbat edebilir.

Çay süzgeci ailenin sahip olduğu değerlerdir. Aileyi dış müdahalelerden korur. Delikleri büyük olursa çayın tadı kaçar. Suyu ısıtan ateş ise hoşgörüdür. O olmadan çay da olmaz.

Kısacası bir bardak çay ailedir.

İyi bir çay nasıl demlenir?

Çayı anlatıpta iyi bir çay nasıl demlenir? kısaca değinmezsek sürçi lisân etmiş oluruz. Maşallah âlemi islâm olarak hepimiz çay demlemeyi iyi biliyoruz. Lakin yine de püf noktaları tekrar etmiş olalım. Herşeyden önce suyu nerede kaynattığımız çok önemli. Mümkünse odun ateşinde değilse en azından tüpte kaynatalım. Zira su ısıtıcısında demlenen çayla arasında bariz fark oluyor. Sonra suyu iyice kaynatmak kaynayıncaya kadar da demliği çay suyunun üzerinde bekletmek lezzetini arttırıyor.

Demlemeden önce 1 fatiha, 3 ihlas ve 7 tahiyyat okumak. Kaynamış sudan biraz demliğe döküp süzdükten sonra demliği kaynayan su ile doldurmak. [Tercihen acılığını alması için demliğe 1 adet küp şeker atılabilir.] Demliğin kapağını iyice kapatmak. Boşalan suyu demliğe ilave etmek. Çayın demlenmesi için en az 15 dakika beklemek. Mümkünse porselen demlik kullanmak.  Çayda ayrıca üç hususa dikkat etmek: • Lebrenk: Dudak rengi (demini iyi almış olmak) • Lebriz: Dudak payı (dudak payı ile bardağı doldurmak) • Lebsüz: Dudak sıcaklığı (suyu iyi kaynamış olmak) Demlikte kalan çayı tamamen bitirmek ve israf etmemek.

Çay demleme usulü

Kimilerine göre millî ve dinî bazılarına göreyse resmî içeceğimiz olan çay hakkında siz ne düşünüyorsunuz?